وظايف كارشناسان
سالیان سال است که در دنیا قضات برای صدور رای در خصوص مسایل فنی و تخصصی، از کمک کارشناسان استفاده می کنند تا بتوانند به درستی وعادلانه قضاوت کنند و حق کسی در این بین ضایع نشود. دبجهت رفع این نیاز، کارشناسان رسمی در محاکم قضایی مختلف مشغول به کار هستند و قضات پس از اعلام نظر کارشناس رسمی، حکم خود را اعلام می کنند.
کارشناس دادگستری دو نوع می باشند : رسمی یا غیر رسمی.
کارشناس رسمی دادگستری به این معناست که فرد علاوه بر دارابودن تخصص لازم، پروانه کارشناسی را نیز دارا می باشد و کارشناس دادگستری غیر رسمی کارشناسی است که تخصص لازم را داشته ولی پروانه کارشناسی ندارد و در مواردی که کارشناس رسمی حضور نداشته باشد، دادگاه ها یا مقامات دارای صلاحیت، آنها را برای امر کارشناسی انتخاب می کنند.
در کشور هر سال چند میلیون پرونده وجود دارد که نیاز به رای و نظر کارشناسی دارد. کارشناس رسمی در مورد هر پرونده به بررسی ابعاد گوناگون آن و انجام انواع تحقیقات لازم می پردازد و با کسب اطلاعات لازم، تمامی ابهامات موجود در پرونده را برای قاضی رفع نموده و در صدور رای به او کمک می کند.
بنابراین کارشناس رسمی باید در حوزه کاری اش، فردی متخصص و حرفه ای باشد زیرا نظر کارشناس رسمی در رای صادرشده توسط قاضی در هر پرونده بسیار موثر است. البته داشتن تجربه کاری نیز بسیار مهم است به همین دلیل یکی از شرایط جذب کارشناسان رسمی این است که باید حداقل 5 سال سابقه کاری تخصصی داشته باشند.
تکالیف کارشناس:
1) کارشناس مکلف است اسراری را که در اثر انجام شغل خود از آن مطلع میشود حفظ کند و در صورت تخلف از آن علاوه بر کیفر انتظامی به مدت شش ماه تا دو سال حبس تادیبی محکوم خواهد شد؛
2) دریافت هر وجه یا مالی از اشخاص ذینفع غیر از آنچه که دادگاه یا آیین نامه وزارت دادگستری تعیین کرده ممنوع است در صورت تخلف به مجازات مرتشی محکوم میشود؛ در مواردی که تادیه دستمزد کارشناسی کلا یا بعضا به عهده معسر باشد کارشناس رسمی باید نسبت به معسر موقتا مجانی رسیدگی و اظهار عقیده کند.و نیز نسبت به دعاوی که مدعی به آن کمتر از یکهزارم ریال است در صورتی که دادگاه یا مقامی که تعیین کارشناس نموده نظر به عدم اهمیت به موضوع رسیدگی مجانی را مقتضی بداند هر یک از کارشناسان رسمی مکلفند اینگونه ارجاعات دادگاه یا مقام صالحیتدار دیگر را که تعداد آن نسبت به هر یک نباید در سال از سه مورد تجاوز نماید بدون مطالبه حقالزحمه رسیدگی کرده اظهار عقیده نماید.هزینه مسافرت کارشناسان نیز بر اساس کیلومتر شماری مقرر گردیده است.هرگاه به واسطه سازش اصحاب دعوا کارشناسی موقوف شود کارشناسان به تناسب وقتی که در مقدمات صرف کردند دستمزد خواهند گرفت.
3) کارشناس باید در گزارشهای خود نزاکت را رعایت کند؛
4) کارشناس باید دارای دفاتر منظمی بوده و نامه هائی را که راجع به کارشناس است در آنجا بایگانی کند؛
5) کارشناس مکلف است در مواقعی که مقام صلاحیتدار معین میکند در جلسه دادرسی یا در محلی که مقرر شده حاضر شود مگر اینکه عذر موجهی داشته باشد.